Με τη ραγδαία επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη τις τελευταίες δεκαετίες φουντώνουν και οι φωνές αυτών που εκφράζουν τις ανησυχίες τους ή ακόμα και τις αντιρρήσεις τους για το κατά πόσο όλη αυτή η επιστημονική γνώση και οι τεχνολογικές δυνατότητες τίθενται όντως στην υπηρεσία του ανθρώπου και συμβάλλουν στην ευρύτερη εξέλιξη-με την έννοια της προόδου-της ανθρωπότητας.
Η κύρια και σταθερή ανησυχία που εκφράζεται όλα αυτά τα χρόνια κατά της επιστημονικής γνώσης είναι ότι πολλές φορές αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε όχι απλώς να μην είναι ευεργετική για την ανθρωπότητα αλλά αντιθέτως να σπείρει τον όλεθρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της πυρηνικής ενέργειας. Αδιαμφισβήτητα αυτό σε επίπεδο διαπίστωσης ισχύει. Όντως πολλές φορές η επιστημονική γνώση μπορεί να χρησιμοποιηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελέσει τροχοπέδη και πολλές φορές και οπισθοδρόμηση στη συνολική πρόοδο, έστω και σπειροειδή, της ανθρώπινης Ιστορίας.
Η θέση λοιπόν που ισχυρίζεται ότι πολλές φορές η επιστημονική γνώση μπορεί να χρησιμοποιηθεί, διοχετευθεί και εφαρμοσθεί με τέτοιο τρόπο που μπορεί να είναι καταστροφικός για τον Άνθρωπο είναι κάτι που ισχύει, που αντλεί την εγκυρότητά του από την ίδια την ιστορική πραγματικότητα. Είναι δηλαδή μία θέση που επαληθεύεται εμπειρικά, είναι ένα γεγονός. Το προκείμενο ζήτημα όμως είναι ποια στάση τηρούμε ως ανθρώπινη κοινότητα απέναντι σε αυτή τη γνώση, ακόμα και σε αυτή τη γνώση που είναι προφανές ότι δύναται να οδηγήσει υπό προϋποθέσεις και σε πολύ επικίνδυνα μονοπάτια για τον άνθρωπο. Πρέπει να την ελέγχουμε, να τις θέτουμε όρια και αν ναι μέχρι ποιου σημείου;
Η επιστημονική γνώση αυτή καθαυτή, δεν είναι ως είθισται να λέγεται, ουδέτερη. Η ίδια η γνώση εξ ορισμού διανοίγει για τον άνθρωπο έναν ορίζοντα δυνατοτήτων και επιλογών και αυτό από μόνο του προσδίδει στη γνώση, ανεξαρτήτως χρήσης της, ένα όχι απλά θετικό πρόσημο σε αυτή, αλλά καθίσταται a priori κάτι αναγκαίο για την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη και την πλεύση της μέσα στον ιστορικό χρόνο. Για αυτό θεωρώ ότι είναι άκρως επικίνδυνο μια προσπάθεια χαλιναγώγησης και κατά συνέπεια χειραγώγησης της γνώσης διότι μπορεί να οδηγήσει, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν-βλέπε μεσαίωνα-, σε απίστευτες καταστάσεις στασιμότητας και σκοταδισμού για την ανθρωπότητα.
Συνεπώς δεν πρέπει να θέτουμε οποιοδήποτε φραγμό στην επιστημονική γνώση. Σε ύστερο στάδιο εξαρτάται καθαρά από εμάς και την ηθική μας συνείδηση να αξιοποιήσουμε εκείνες τις δυνατότητες και να κάνουμε εκείνες τις επιλογές που μας ξεδιπλώνει η γνώση και είναι προς όφελος της ανθρωπότητας.
Το ίδιο ισχύει αναλογικά και με την τεχνολογική εξέλιξη που αφορά άμεσα την καθημερινότητά μας, όπως κινητή τηλεφωνία, διαδίκτυο κ.λπ. Από τον καθένα από μας εξαρτάται αν θα θέσουμε στην υπηρεσία μας για να διευκολύνουμε και συνεπώς για να αναβαθμίσουμε τις ζωές μας αυτές τις τεχνολογικές υπηρεσίες ή αν υποταχθούμε εμείς σε αυτές και αποξενωθούμε από τη ζωώδη μας υπόσταση εκπίπτοντας στο σημείο να ζούμε παρά φύσιν. Επειδή ελλοχεύει ο κίνδυνος να συμβεί το τελευταίο και σε πολλούς ανθρώπους συμβαίνει, δεν μπορούμε να οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι αυτές οι τεχνολογικές υπηρεσίες είναι αυτές καθαυτές «κακές» για τον άνθρωπο και να τις δαιμονοποιήσουμε.
Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε συλλογικά σε επίπεδα κοινωνιών είναι μέσα από τις αντίστοιχες κοινωνικές δομές να «φτιάχνουμε» ανθρώπους-πολίτες ενσυνείδητους με αυτόνομη και κριτική σκέψη και όχι να στοχοποιούμε άκριτά και πολλές φορές σκόπιμα τη γνώση, που είναι αναπόστατο μέρος της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης και συνιστά τον μοχλό κίνησης, προόδου και εν τέλει ζωής του Ανθρώπου.
Πηγη: enet.gr , koultourosupa.gr , athinorama.gr
