Η οστεοπόρωση αποτελεί μία χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, ενώ υπολογίζεται ότι είναι το συχνότερο μεταβολικό νόσημα που αφορά το σκελετικό ιστό, με ομάδα υψηλού κινδύνου τις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, Καθώς φαίνεται το ένα τρίτο των γυναικών και κυρίως μετά την εμμηνόπαυση παρουσιάζουν οστεοπόρωση. Έχει υπολογιστεί ότι στην διάρκεια των πρώτων πέντε με δέκα ετών από την έναρξη της εμμηνόπαυσης παρατηρείται στις γυναίκες ταχεία απώλεια οστικής πυκνότητας που ανέρχεται στα 2 με 3% ετησίως. Τα τμήματα του σκελετού που επηρεάζονται είναι η σπονδυλική στήλη, το άνω τμήμα του μηριαίου, το άπω τμήμα της κερκίδας και το εγγύς τμήμα του βραχιόνιου οστού.
Όπως ο μυς μετά από ένα μηχανικό ερέθισμα (κυρίως άσκηση με αντιστάσεις) παρουσιάζει προσαρμογές (αύξηση μυϊκής δύναμη και μάζας), έτσι και το οστό χρειάζεται μηχανική φόρτιση για να αυξηθεί η αντοχή του. Ενώ και αντίστροφα, και τα οστά και ο μυς φαίνεται να ατροφούν κατά την ακινησία. H άσκηση αποδεικνύεται ότι διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αύξηση της οστικής μάζας κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία, καθώς και στην επίτευξη της κορυφαίας οστικής πυκνότητας έως την τρίτη δεκαετία της ζωής της γυναίκας. Ο περιορισμός της φυσικής δραστηριότητας (περπάτημα, τρέξιμο, προπόνηση αντιστάσεων) λοιπόν, αποτελεί τον πλέον σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη της οστεοπόρωσης. Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας αποτελεί η χρονιά ανεπαρκής πρόσληψη ασβεστίου από τα παιδικά χρόνια έως την ενήλικη ζωή.
Η άσκηση λοιπόν ως προληπτικό μέσο, αλλά και ως τμήμα της θεραπείας έχει επιδείξει θετική επίδραση στην βελτίωση της οστικής μάζας, με κάποιες διαφοροποιήσεις αναλόγως της ηλικίας, του τμήματος του σκελετού, αλλά και το είδος άσκησης που ακολουθείται.
Tι είδος άσκησης είναι το ιδανικό για την πρόσληψη της οστεοπόρωσης;
Έρευνες έδειξαν ότι η προσθήκη άσκησης με αντιστάσεις σε νεαρές γυναίκες και σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση (π.χ. λήψη κορτιζόνης) θα αυξήσει πιθανώς την κορυφαία οστική πυκνότητα (την αποκτούν γύρω στα 25-30 έτη ηλικίας) δίνοντας τους πλεονέκτημα μετά την εμμηνόπαυση (θα έχουν υψηλότερα πυκνότητα αφετηρίας). Αντιθέτως, η αερόβια προπόνηση δεν φαίνεται να έχει σημαντική επίδραση στην αύξηση της οστικής πυκνότητας.
Την τελευταία δεκαετία, τα προγράμματα ασκήσεων με αντιστάσεις θα πρέπει να έχουν πρωταρχικό ρόλο ως μορφή προπόνηση σε νεαρές γυναίκες και γυναίκες σε εμμηνόπαυση. Η προπόνηση αντιστάσεων βέβαια, μπορεί να συνδυάζεται και με διάφορες μορφές αερόβιας άσκησης για την διατήρηση της υγείας του οστού και την πρόσληψη της οστεοπόρωσης.
Ευαγγελία Ζαχαρία
Functional Trainer/ Εκπαιδεύτρια ALTERLIFE School
ALTERLIFE Boutique – Μαρούσι
Βιβλιογραφία
Moira A. Petit JMH, and Joseph M. Warpeha. Exercise Prescription for People with Osteoporosis. In: Gordon NF, editor. ACSM’s Guidelines for Exercise Testing and Prescription. New York: Lippincott Williams & Wilkins, 2009.