Οι διατροφικές διαταραχές είναι σύνθετες ιατρικές και ψυχιατρικές καταστάσεις που χαρακτηρίζονται από υπερβολική ενασχόληση με το βάρος και την εμφάνιση, οδηγώντας σε επικίνδυνες και δυσλειτουργικές συμπεριφορές όπως αυστηρές δίαιτες, υπερβολική άσκηση, μέθοδοι καθαρισμού ή υπερφαγία. Αυτές οι διαταραχές περιλαμβάνουν μια έντονη εστίαση στο σωματικό βάρος και το σχήμα.
Οι διατροφικές διαταραχές είναι, στην πραγματικότητα, πολύπλοκες ιατρικές και ψυχιατρικές ασθένειες, τις οποίες οι ασθενείς δεν επιλέγουν και οι γονείς δεν προκαλούν. Η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία κατατάσσει τις διατροφικές διαταραχές σε τρεις κύριες κατηγορίες στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM):
- Νευρική Ανορεξία
- Νευρική Βουλιμία
- Διαταραχές Σίτισης ή Διατροφής Μη Προσδιοριζόμενες Αλλιώς (OSFED)
Νευρική Ανορεξία
Οι ακριβείς αιτίες της νευρικής ανορεξίας είναι άγνωστες, αλλά φαίνεται να επηρεάζονται από κοινωνικούς, ψυχολογικούς, θρησκευτικούς και οικογενειακούς παράγοντες. Τα άτομα με νευρική ανορεξία αρνούνται συνήθως να διατηρήσουν βάρος ακόμη και στο κατώτερο φυσιολογικό επίπεδο, έχουν διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος και φοβούνται την αύξηση του βάρους ή την αλλαγή του σχήματος του σώματος, επιδιώκοντας συχνά μια παιδική φιγούρα. Στις γυναίκες, η αμηνόρροια είναι συχνή.
Η νευρική ανορεξία συνήθως συνυπάρχει με άλλα σωματικά και ψυχικά προβλήματα υγείας. Ωστόσο, οι γνώσεις και η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας σχετικά με τη διαχείριση ατόμων με διατροφικές διαταραχές είναι συχνά ελλιπείς. Η έγκαιρη διάγνωση των συμπτωμάτων είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική θεραπεία της νευρικής ανορεξίας. Δυστυχώς, έχει το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας μεταξύ όλων των ψυχιατρικών διαταραχών, φτάνοντας το 10-15%.
Η καλύτερη κατανόηση της πορείας της ανορεξίας μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία ρεαλιστικότερων προσδοκιών για τη βελτίωση των συμπτωμάτων και στην ανάπτυξη θεραπευτικών προγραμμάτων καλύτερα προσαρμοσμένων στις ανάγκες των ασθενών.
Νευρική Βουλιμία
Η νευρική βουλιμία είναι μια γνωστή διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολική κατανάλωση τροφής ακολουθούμενη από ακατάλληλες αντισταθμιστικές συμπεριφορές για τον έλεγχο του βάρους, οι οποίες μπορεί να έχουν επικίνδυνες συνέπειες. Τα άτομα με βουλιμία καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τροφής και στη συνέχεια χρησιμοποιούν μεθόδους όπως:
- Καθαρτικά ή διουρητικά
- Εμετός
- Υπερβολική άσκηση
- Αυστηρές δίαιτες
Οι διακυμάνσεις στο βάρος επηρεάζουν τη συμπεριφορά και την αυτοεκτίμηση των ασθενών, οδηγώντας τους σε έναν ψυχοφθόρο κύκλο δίαιτας, υπερφαγίας και εκκαθάρισης. Η βουλιμία συνήθως ξεκινάει στην εφηβεία και είναι πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες. Τα άτομα με βουλιμία συχνά βιώνουν κατάθλιψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση και κακή εικόνα σώματος.
Η βουλιμία είναι συχνά κρυφή, με τους πάσχοντες να διαχειρίζονται την κατάστασή τους χωρίς να το γνωρίζουν οι άλλοι. Ωστόσο, τα άτομα με βουλιμία είναι συχνά πιο πρόθυμα να αναζητήσουν θεραπεία λόγω της δυσφορίας που προκαλεί η διαταραχή.
Διαταραχές Σίτισης ή Διατροφής Μη Προσδιοριζόμενες Αλλιώς (OSFED)
Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει διαταραχές που δεν πληρούν αυστηρά τα κριτήρια της νευρικής ανορεξίας ή της νευρικής βουλιμίας, αλλά μπορεί να μοιράζονται κάποια χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να χάσει σημαντικό βάρος αρνούμενος την τροφή, αλλά να παραμένει σε φυσιολογικό βάρος ή να εμφανίζει εκκαθαριστικές συμπεριφορές χωρίς έντονα επεισόδια υπερφαγίας.
Νευρική Ορθορεξία
Η νευρική ορθορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μια εμμονική εστίαση στην κατανάλωση μόνο των τροφών που θεωρούνται υγιεινές ή καθαρές, η οποία μπορεί να προκαλέσει σοβαρά ψυχικά και σωματικά προβλήματα υγείας. Αυτή η διαταραχή περιλαμβάνει εμμονή με την «υγιεινή» διατροφή και άκαμπτες διατροφικές συνήθειες με σημαντικές ιατρικές ή ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις.
Αδηφαγική Διαταραχή
Η αδηφαγική διαταραχή περιλαμβάνει την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής με αίσθηση απώλειας ελέγχου, συνοδευόμενη από συναισθήματα απέχθειας, ενοχών και ντροπής, χωρίς τις εκκαθαριστικές ή αντισταθμιστικές συμπεριφορές που παρατηρούνται στη νευρική βουλιμία.
Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας
Συμπεριλήφθηκε ως ξεχωριστή διατροφική διαταραχή στην πέμπτη έκδοση του DSM, το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας είναι πιο κοινό σε υπέρβαρα άτομα, τα οποία καταναλώνουν περισσότερες από τις μισές θερμίδες της ημέρας τη νύχτα. Τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν υπερφαγία, προτίμηση σε φαγητά υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος και ζάχαρη, αϋπνία, άγχος, χαμηλή διάθεση τη νύχτα και πρωινή ανορεξία.
Αντιμετώπιση των Διατροφικών Διαταραχών
Η αντιμετώπιση των διατροφικών διαταραχών βασίζεται σε μια σύνθετη προσέγγιση που περιλαμβάνει μια ομάδα ειδικών, όπως:
- Διαιτολόγο-διατροφολόγο για διατροφική εκπαίδευση και σχεδιασμό γευμάτων
- Ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή για ψυχολογική υποστήριξη
Η θεραπεία επικεντρώνεται τόσο στη διατροφική όσο και στην ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών, με στόχο την αποκατάσταση του φυσιολογικού βάρους και της μεταβολικής λειτουργίας, την αναστροφή των επιπλοκών της ασθένειας, τη βελτίωση της υγείας, της διάθεσης και την εκμάθηση των βασικών αρχών της σωστής διατροφής.
Πηγή: https://keadd.gr/ti-einai-oi-diatrofikes-diataraxes/
Άννα Καλύβα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
ALTERLIFE Fitness Excellence