Πόσες φορές έχεις άραγε αναρωτηθεί, αν έχει μπλοκάρει ο μεταβολισμός σου στη διάρκεια μιας δίαιτας και πόσες ακόμα δε διάβασες άρθρα για δίαιτες που “σοκάρουν” τον οργανισμό και ενεργοποιούν τον μεταβολισμό;
Τι είναι τελικά ο μεταβολισμός και από ποιους παράγοντες εξαρτάται;
Βασικός μεταβολικός ρυθμός είναι η ενέργεια, δηλαδή οι θερμίδες που δαπανά το σώμα μας για να εκτελέσει τις βασικές του λειτουργίες, όπως η αναπνοή, η θερμορύθμιση, οι κυτταρικές λειτουργίες, η μεταφορά του αίματος στους ιστούς κ.α, σε κατάσταση ηρεμίας. Αυτός εξαρτάται από παράγοντες όπως το φύλο, η ηλικία, το βάρος, το ύψος, η μυϊκή μάζα και η κληρονομικότητα.
Τροφογενής θερμογένεση είναι η ενέργεια που δαπανά το σώμα μας, για να διασπάσει και να απορροφήσει τα τρόφιμα που καταναλώνουμε.
Θερμογένεση λόγω άσκησης είναι η ενεργειακή δαπάνη από οποιαδήποτε κίνηση του σώματος.
Από ποιους παράγοντες εξαρτάται ο βασικός μεταβολισμός;
- Φύλλο: Οι άνδρες έχουν συνήθως υψηλότερο βασικό μεταβολισμό σε σχέση με τις γυναίκες. Αυτό οφείλεται στη διαφορά της σύστασης του σώματος των δύο φύλων. Συγκεκριμένα, οι άντρες έχουν περισσότερη μυϊκή μάζα. Η μυϊκή μάζα δαπανά συνεχώς θερμίδες για τη συντήρησή της, οπότε όσο πιο υψηλή είναι, τόσο υψηλότερο βασικό μεταβολισμό έχουμε.
- Ηλικία: Όσο περνάνε τα χρόνια η σύσταση του σώματός μας είναι φυσιολογικό να αλλάζει. Έτσι, αποκτάμε περισσότερη λιπώδη μάζα ενώ μειώνεται η μυϊκή.
- Μέγεθος σώματος: Το ύψος και το βάρος επηρεάζουν τον μεταβολισμό. Όσο μεγαλύτερο ύψος και βάρος έχουμε τόσο υψηλότερος θα είναι και ο μεταβολικός ρυθμός.
Ο μεταβολισμός μας, λοιπόν, ΔΕΝ μπορεί να μπλοκάρει ή να σταματήσει!
Φυσικά, ο καθένας μας δαπανά διαφορετικό αριθμό θερμίδων μέσα στην ημέρα. Άλλοι έχουν πιο “γρήγορο” μεταβολισμό και άλλοι πιο “αργό” σε σχέση με τον αναμενόμενο, σύμφωνα με τα σωματομετρικά τους χαρακτηριστικά.
Αν όμως σκέφτεστε «Μα δεν τρώω τίποτα και παχαίνω», μάλλον κάνετε λάθος. Έχει φανεί, λοιπόν, ότι δεν είμαστε και τόσο καλοί στο να υπολογίζουμε πόσες θερμίδες καταναλώνουμε μέσα στην ημέρα, νομίζοντας ότι φταίει ο μεταβολισμός μας για όποια δυσκολία στην απώλεια βάρους.
Για παράδειγμα, πολλές φορές ξεχνάμε να υπολογίσουμε τις θερμίδες των κοκτέιλ που καταναλώσαμε το βράδυ του Σαββάτου ή το καθημερινό τσιμπολόγημα που κάνουμε αφηρημένοι τα απογεύματα.
Πού μπορεί, όμως, να οφείλεται ένας μειωμένος μεταβολικός ρυθμός;
- Αυστηρές και υποθερμιδικές δίαιτες
- Συνεχείς προσπάθειες απώλειας βάρους και δίαιτες yo-yo
- Απώλεια μυϊκού ιστού
- Ηλικία
- Υποθυρεοειδισμός
Συμπερασματικά, είναι καλό να σταματήσουμε να κατηγορούμε τον μεταβολισμό μας για κάθε αποτυχημένη απώλεια βάρους και να εστιάσουμε στην καθημερινή αερόβια άσκηση, στην αύξηση της μυϊκής μας μάζας με ασκήσεις αντιστάσεων αλλά και στις σωστές και ενσυνείδητες διατροφικές επιλογές!
Ελένη Λάσκαρη
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
ALTERLIFE Fitness Excellence
